Neem op als je moeder belt.
In een artikel lees ik dat ik 20% van mijn wereld daadwerkelijk waarneem en op basis van ervaring de overige 80% zonder nadenken aanvul. Ik ben niet de enige. Jij doet dat ook. Iedereen vult aan.
Ik ga het gelijk testen en kijk naar het object tegenover mij. Rugleuning, armleuning; vanuit mijn positie kan ik de poten niet zien maar die zullen er alle vier vast zijn. Conclusie: een stoel. Dankjewel brein, ik heb niet hoeven bukken om onder het tafelblad mijn waarneming af te ronden.
Handig!
’s Middags fiets ik door de stad. Ik hoor achter mij een bel. Aha, een tram.
Handig?
Superhandig. Ik ga direct opzij zonder dat ik ook maar iets van de tram heb gezien.
Als ik de gracht opdraai staan er 2 jongeren met een selfiestick midden op straat. Toeristen. Ik bel driftig en ontwijk ze zo laat mogelijk, dat zal ze leren.
Handig?
Tsja, ik zit er waarschijnlijk niet ver naast, maar het kunnen ook studenten zijn die de drukte van de stad bestuderen en zich inleven in de doelgroep.
Als ik mijn fiets voor mijn huis parkeer zie ik twee Marokkanen tegen een muurtje leunen. Ze hebben allebei een hoody aan en delen een sigaret. Ik zie in mijn buurt eigenlijk nooit Marokkanen. Staat mijn fiets goed op slot? Laat ik ze maar niet te veel aankijken.
Handig?
Ehm… Nee. Ik ben nog nooit lastiggevallen door een Marokkaan, dus op basis van ervaring heb ik geen aanleiding voor verhoogde waakzaamheid. Maar ik lees wel eens wat in de krant. Zijn het trouwens wel Marokkanen?
Mijn telefoon gaat. ‘Mama belt’ staat er op mijn scherm. Pfff. Daar heb ik nu echt geen zin in. Vast weer een verhaal over iemand die ze is tegen gekomen die iemand kent die zomaar dood neerviel. Ik druk haar weg.
Handig?
Ik wil graag ja zeggen, want ik bespaar mijzelf zeker 20 minuten. Maar het is mijn lieve moeder. Die het fijn vindt om mijn stem te horen. Waarom ben ik zo streng tegen de vrouw die vroeger alles deed om mij te brengen waar ik nu sta?
Is mijn brein nou handig of niet?
Ik kies voor handig als ik denk aan complexe logistieke situaties. Als ik door de stad fiets is het superhandig dat mijn brein de omgeving aanvult. Zo kan ik snel uitwijken als ik een tram-bel hoor en sta ik niet bij elk kruispunt in te zoomen op ventielen, wieldoppen en trekhaken. Ik heb grote lijnen nodig voor de juiste beslissing op het juiste moment. Details leiden te veel af en resulteren in gevaar.
Ik kies ook voor handig als ik denk aan het categoriseren van de wereld. Ik kan China onderscheiden van Brazilië op basis van tv-beelden, muziek, eten en drinken en ik snap dat een IJslander een ander leven heeft dan een Congolees zonder dat ik beide landen heb bezocht of mij heb verdiept in de verschillende culturen.
Ik kies voor onhandig als ik denk aan het ontmoeten van een ander mens. De toeristen hebben thuis misschien hele brede stoepen en begrijpen niet dat wij van die smalle straten hebben. Toen ze wakker werden hebben ze zich waarschijnlijk niet voorgenomen om een dagje lokale fietsers te frustreren.
De Marokkanen waren misschien Syriërs die de stad wilden leren kennen om zo de integratie te bespoedigen en mijn moeder belt vast niet met de intentie haar dierbaarste bezit te vervelen met overlijdensberichten van schier onbekenden.
Mijn conclusie laat zich raden.
Toch?
Ik geef jouw brein nu bewust de ruimte om aan te vullen.
De kans is groot dat je vindt dat je bewust hebt te zijn van de werking van het brein. Waarbij het in grote complexe situaties handig is dat het brein aanvult en in het persoonlijke contact met je geliefde, je moeder of je collega datzelfde aanvullen een enorme valkuil kan zijn.
Wat als dat niet is wat ik wil zeggen? Wat als de situatie compleet anders zou zijn?
Ik ben namelijk niet wie je denkt dat ik ben. Ik ben een Syrische toerist die zojuist midden op straat een foto aan het maken was met een selfiestick. Plots werd ik aangereden door Kim, de afzender van deze blog. Ze wilde mij zo laat mogelijk ontwijken om alle tig miljoen toeristen een wijze les te leren.
We drinken nu een kopje koffie om bij te komen van de klap. Kim vertelt mij dat ze een blog schrijft en op zoek is naar een verrassend einde om aan te tonen dat de automatische piloot de waarneming in de weg kan zitten.
Ze wil zeggen dat het mooier is om de werkelijkheid werkelijk te zien in plaats van oud beeld te hergebruiken.
Ze wil zeggen dat het waardevoller is om de ander te voelen in plaats van het gedrag van de ander te voorspellen.
Zodat je hoort wat de ander werkelijk zegt.
Zodat je voelt dat je moeder van je houdt.
We hadden wel dood kunnen zijn, maar ik hoop dat ons verhaal zo duidelijk is. Of juist niet.
وداعا
فراس (& Kim)
